درمان لجبازی کودکان
اصولا” لجبازی یك نوع رفتار و واكنش نامطلوب است که در این مطلب راه های درمان لجبازی کودکان كه به صورت های مختلفی خود را نشان می دهد، از جمله آسیب رساندن به خود و دیگران ، ناسزا گفتن ، گریه كردن و فریاد كشیدن ، شكستن وسایل و … در افراد لجباز پایین بودن اعتماد به نفس و عدم داشتن خود باوری مثبت و پذیرفتن خود واقعی مشهود است.
7 راه درمان لجبازی:
1- مستقّل بارآوردن كودك:
در برخورد كلّی در زندگی باید طوری با كودك رفتار كرد كه او بتواند در امور روزمره ی خود به طور مستقّل و گاهی بدون نیاز به دیگران تصمیم بگیرد. البتّه فشارهای منفی را نباید در این خصوص وارد كرد ، بلكه باید با راهنمایی های به جا تذكّر داد و روش های صحیح را به موقع به او آموزش داد.
2- كودك را تا حدّ امكان وادار به عجله و شتاب زدگی نكنیم:
معمولا” خانواده ها در چند كار ، كودك را ناخواسته یا خواسته به عجله و شتابزدگی وادار می كنند كه بیشتر مواقع عدم آگاهی والدین در تشدید آ ن ها ، دخالت مستقیم دارد از جمله چیزهایی كه می توان در این رابطه یاد آور شد:
الف – حمّام كردن:
در دوران طفولیّت عدم آشنایی والدین به خصوص مادر از مسایل تربیتی باعث می شود به جای فراهم آوردن محیطی شاد و مفرّح هنگام استفاده از حمّام ، آن را به محیطی درد آور و وحشتناك برای او تبدیل می كند. برای این كار بهتر است اجازه بدهیم كودك ابتدا خوب بازی كند و در همان حال با شعرها و قصّه های كودكانه شروع به شستن او كنیم و ضمنا” اجازه دهیم تا كودك حتّی برخی از اسباب بازی های خود را به حمّام بیاورد و با آن ها مشغول بازی شود.
ب- مهمانی رفتن:
همان طور كه ما بزرگ ترها قبل از رفتن به مهمانی یا گردش نیاز داریم خود را آماده كنیم ، فرزندان ما هم نیاز دارند كه آماده شوند. البتّه نیاز آن ها با نیاز ما اندكی تفاوت دارد. پس بهتر است زمان رفتن به مهمانی یا گردش را یك ساعت قبل از حركت به كودك یادآور شویم تا بتواند با كمك بزرگ ترها آماده شود. متاسفانه بعضی از والدین كمی قبل از حركت به كودك می گویند آماده شود و این كار باعث لجبازی و مخالفت او می شود. چون دایم به او تذكّر می دهیم كه زود باش ، سریع تر، دیر شد و… به جای این كه سرعت كودك را برای آماده شدن بیشتر كنیم ،باعث می شویم كه مخالفت كند.
ج – غذا خوردن ، خوابیدن
غذا خوردن ، خوابیدن و …: بهر حال كودك مانند افراد بزرگسال نمی تواند از نیروی تفكّر و حركت در یك زمان استفاده كند و والدین باید بدانند زمان تفكّر و انجام كارها در كودكان به سعه ی صدر بیشتری نیاز دارد.
3- رشوه ندادن و حذف پاداش كودك لجباز:
اگر كودك برای رسیدن به مطلوب خود چه درست و چه نادرست شروع به گریه كردن و یا داد كشیدن بكند و از این راه بخواهد به خواسته ی خود برسد و والدینی كه به اصطلاح حوصله ی ندارند با دادن امتیاز ( رشوه ) به كودك ، او را ساكت می كنند ، باعث پرورش لجبازی در او می شوند. پس باید پدر به خصوص مادر از دادن هرگونه رشوه و پاداش به كودك خوداری كند. البتّه تشویق برای كارهای خوب و مثبت كودك با رشوه دادن فرق دارد. تشویق باعث رشد اعمال نیك و حركت به سوی ترقِّی می شود. امّا باید توجّه داشت كه تشویق و پاداش ، باید به اندازه و درخور كار او باشد. حتما در مورد عواقب تشویق کردن بیش از اندازه کودک مطالعه کنید و اطلاعات بیشتری کسب کنید.
4- عدم توجّه و نادیده گرفتن رفتار كودک لجباز:
گاهی بهتر است وقتی فرزندمان شروع به داد و بیداد می كند خیلی خونسرد و بی توجّه از كنار مسئله عبور كنیم به طوری كه یا متوجّه نشده ایم و یا موضوع برایمان اهمّیّت ندارد.
5- برقراری آرامش و امنیّت در خانواده:
به هر حال در هر خانواده مسایل و مشكلاتی به وجود می آ ید كه منجر به بحث و گفت و گو می شود. والدین باید بدانند كه تمام مسایل گره هایی هستند كه به وسیله ی دست باز می شوند. یعنی به جای بحث و متّهم كردن دیگران ، آرام و بدون بر هم زدن امنیّت خانواده به خصوص كودكان ، مشكلات و مسایل را می توان به راحتی حل كرد، به طوری كه هم خود و هم دیگران از نوع گفت و گو ها لذّت ببرند.
6- راهنمایی
” آری ” امّا دخالت “ خیر” : هیچ كس از دخالت كردن دیگران در امور زندگی خوداحساس رضایت و خشنودی نمی كند. پدر و مادر از همان شروع تربیت باید حركت صعودی خود را بر پایه ی راهنمایی قرار دهند تا كودك بتواند كم كم راه صحیح زیستن را تشخیص دهد. دیگر قابل پذیرش نیست كه من : ” من می گویم این طور باش ، من می گویم این جا نرو و… بلكه ارشاد و راهنمایی های خردمندانه و كمك گرفتن از خود كودك در مشكلات می تواند كمك بزرگی باشد.
7- عدم لجبازی والدین:
آموزش های عملی به مراتب از آموزش های تئوری ، موثرتر و آموزنده تر می باشند. اگر والدین در حضور بچّه ها با یك دیگر لجبازی كنند ، خیلی راحت و بدون دردسر لجبازی کودکان را به آن ها یاد می دهند و بچّه ها به طور واضح فیلمی مشاهده می كنند كه در آن یكی از والدین با پافشاری دیگری را مجبور به اطاعت از خود می كند و آنان متوجّه می شوند كه از این راه می توانند به راحتی به خواسته های خود برسند.
درمان لجبازی کودکان
این مطلب را هم در مورد اظطراب ها و لجبازی های کودک بخوانید
نتیجه:
پدرها و مادرها باید بدانند كه با بردباری می توانند بر اكثر ناهنجاری ها چیره شوند و اجازه ندهند كودك به تنهایی برای همه ی افراد یك خانواده تصمیم بگیرد. متاسفانه بعضی از والدین با گفتن من حوصله ندارم و یا كی حوصله ی این كارها را دارد ، سعی می كنند بار مسئولیّت تربیت را كج به منزل برسانند . این گونه والدین باید گفته های خود را اصلاح كنند . بگویند من حوصله دارم و یا بهتر است بگویند من می توانم با حوصله و بردبار باشم و از این طریق خود باوری مثبت و عزِّت نفس خود را بالا ببرند. امّا در لجبازی از هر روشی برای از بین بردن یا كاهش آن استفاده می كنیم ، باید مراقب باشیم تا كودكان به خود و یا دیگران آسیب نرسانند. اگر لجبازی کودک ادامه دار بود ممکن است نیاز به یک روانشناس کودک داشته باشید.
این روزها اکثر پدر و مادرها به جایی رسیده اند که در جدال بین خواسته های خود و فرزندان، این فرزندان آنها هستند که پیروز شده اند; با این حال هنوز بسیاری از والدین، مهارت های کنترل مناسب این شرایط را نیاموخته اند. شکی نیست که منطقی بودن با کودک لجباز کار سختی است و گاهی اوقات صبر شما به پایان می رسد، اما راه های موثری برای حل مشکل لجبازی بچه ها وجود دارد تا خانه شما را از یک منطقه جنگی به بهشتی آرام تبدیل کند. آگاه باشید که اجرای این راهکارهای از اوان کودکی نتایجی کارآمدتر به همراه خواهد داشت. لذا بهتر است پیش از بچه دار شدن با همسرتان در مورد اهدافتان از روش های تربیتی صحبت کنید.
آگاهی از لجبازی کودکان
لجبازی در کودک کاملا طبیعی است. هر کودکی تا حدی لجبازی می کند، چون این طبیعت آنهاست که اطرافشان را آزمایش کنند و بفهمند که تا کجا می توانند پیشروی کنند. با این حال، بچه ها حد و مرز خود را نمی شناسند و این وظیفه والدین آنهاست که محدودیت ها را برای آنها مشخص کند. اینجاست که نقش مدیریتی پدر و مادر شروع می شود که هرچه زودتر باشد، بهتر است.
راه حل این لجبازی ها چیست؟
«نظم موثر»، بهترین راه پیشگیری و همکاری با یک کودک لجباز است. برای به کار بردن این روش می باید از دو قانون استفاده کرد.
– قانون اول
در رفتار با کودک باید ثابت قدم بود. یعنی اینکه شما و همسرتان باید از قبل، در مورد اینکه فرزندتان مجاز به انجام چه کارهایی است و چه کارهایی را نباید انجام دهد، هماهنگ باشید. و نیز باید بدانید، در صورتیکه فرزندتان ازحد خود تجاوز کرد چگونه با او برخورد کنید که در این مورد نیز نیاز به هماهنگی قبلی دارد. وقتی کودک کار خطایی انجام می دهد نباید یکی از شما کودک را دعوا کند و دیگری از او حمایت کند. همچنین نباید در مورد یک عمل کودک یک روز بی توجه باشید ولی روز دیگر بخاطر همان کار او را دعوا کنید. نتیجه آنکه روش شما باید مداوم ، مشابه، و هماهنگ باشد.
– قانون دوم:
وقتی کودکی لجبازی می کند، آرام اما محکم و ثابت قدم باشید. اگر این دو قانون را درست اجرا کنید، حد و حدود خود را درک می کند. داشتن برنامه ریزی روزانه برای کودک باعث می شود تا شرایطی که باعث تنش شده کم شود و کودک بفهمد که شما چه توقعاتی از او دارید. مثلا بهتر است که برنامه غذا، ساعت خواب و دیگر مسائلی که برای شما اهمیت دارد از قبل مشخص شود تا کودک بداند که شما چه توقعی از او دارید. البته همانگونه که بچه ها موظف هستند که بدون سوال، برنامه مورد نظر شما را اجرا کنند، شما نیز باید وقتی برای کارهای مورد علاقه کودک در نظر بگیرید. باید بدانید که کودکان دارای نظرات خاص خود هستند و می توانند برای خود تصمیم بگیرند. این مسئله بخش مهمی از شکل گیری شخصیت کودک را شامل می شود. حتی گاهی اوقات زمانی را با در نظر گرفتن نظر او و مشورت با او برای انجام فعالیت تنظیم کنید .پس این شما هستید که مسائل قابل بحث و غیرقابل بحث را مشخص کنید.
حتما بخوانید : آموزش جنسی کودکان
تا چه حد سخت گیر باشیم؟
والدین نباید در مورد تنبیه کودکشان خیلی سهل انگار یا خیلی خشن عمل کنند. هر دو عملکرد نتایج ناخوشایندی خواهد داشت. اگر کودکی بدون آنکه فرصت کافی برای تصمیم گیری داشته باشد، جواب منفی بشنود هرگز قادر نخواهد بود که برای خود تصمیم بگیرد یا نظر بدهد. بهترین راه برای مهار کودکی که بر سر مسئله ای پافشاری می کند، اجرای سه راه حل زیر است:
– اول: آرام اما محکم و قاطع به فرزندتان بگویید که به رفتارش خاتمه دهد و دوست ندارید که این کار تکرار شود چون به هیچ وجه آن را نمی پذیرند.
– دوم: اگر از کار خود دست برنداشت به کودکتان بگویید اگر به کارش ادامه دهد، تنبیه خواهد شد. اخطار و آگاهی دادن از مراحل مهمی بشمار می رود.
– سوم: در آخرین مرحله اگر کودک به خواسته شما عمل نکرد باید تنبیه شود. اما بهتره در مورد چگونگی تنبیه هم اطلاعاتی کسب کنید که خود جای بحث دارد. کنترل همیشگی از سوی والدین شخصیت کودک را ضعیف می کند. از سوی دیگر اگر کودک به حال خود رها شود یا به ندرت از سوی والدینش راهنمایی شود و همیشه راه خودش را برود نتیجه آن کودکی خواهد بود غیرقابل کنترل، که حرف والدینش هیچ تاثیری بر او ندارد.
بـا کــودک لجبـاز چگونه رفتـار کنیم؟
جواب «هــــاي»«هـــوي» نيست
کودکان لجباز کودکانی هستند که معمولاً به خواسته های دیگران بی اعتنایی کرده و از قوانین تعیین شده توسط پدر و مادر سرپیچی می کنند.
کودکان لجباز اغلب حساس و زودرنج هستند و خیلی زود از کوره در می روند. در کودکان لجبازی بیشتر در قالب نافرمانی نمود پیدا می کند. برخی والدین هر نوع نافرمانی از سوی کودک را لجبازی می نامند اما باید توجه داشت که نافرمانی در صورتی که تداوم داشته باشد لجبازی نامیده می شود. اگر می خواهید به شیوه‌ای موثر کودکان لجباز را تربيت کنید باید پیش از آن که رفتارهای ناپسند از کودکتان سر بزند پیش قدم شده و این گونه رفتارها را با درایت دفع کنید. در این راستا ما شما را با 7 قدم اصلی که می تواند شما را به سوی تربیت هر چه بهتر کودکان لجباز هدایت کند آشنا می کنیم.
قدم اول
بیاموزید که چه رفتارهایی متناسب با سن کودک شماست. چرا که به اجرا درآوردن انتظارات غیر واقعی امری غیر ممکن است. به طور مثال کودکان در سن 2 تا 3 سالگی تمایل دارند استقلال خود را به دیگران نشان دهند و بسیاری از لجبازی‌های آنها از همین موضوع ناشی می‌شود و امری طبیعی است.
قدم دوم
از موقعیت هایی که در کودک ایجاد خشم و عصبانیت می‌کند و احتمال بروز بحران را افزایش می‌دهد، اجتناب کنید. به عنوان مثال اگر کودک شما نیاز به چرت بعد از ظهر دارد، از خرید رفتن یا دیدار دوستان خود در این ساعات خودداری کنید. همچنین به عنوان میان وعده، کودکان خود را با خوراکی ها و نوشیدنی های سالم تغذیه کنید تا مانع از کاهش قند خون در آن ها شوید؛ چرا که کاهش قند خون سبب می شود کودکان عصبی و ایرادگیر شوند.
قدم سوم
سعی کنید بتوانید موقعیت هایی را که احتمال لجبازی کردن کودک در آن وجود دارد، پیش بینی کنید. به طور مثال اگر می‌دانید کودک شما به هنگام ترک کردن پارک کج خلقی و لجبازی خواهد کرد، سعی کنید کمی زودتر، به او یادآور شوید که کم کم باید به خانه بروید. دراین هنگام اگر با مخالفت کودک مواجه شدید به او بگویید که می‌تواند 5 بار دیگر از سرسره سر بخورد و پس از آن باید به خانه بروید.
قدم چهارم
موضوعات مهم را برای خود مشخص کنید. اگر بخواهید به خاطر هر موضوع کوچکی با کودک لجباز خود بحث کنید خیلی زود احساس خستگی و درماندگی می‌کنید. اگر به هنگام خرید رفتن، کودکتان اصرار داشته باشد لباس راحتی مورد علاقه ی خود را بپوشد، چندان ارزشی ندارد که وقت و انرژی خود را صرف متقاعد کردن او به پوشیدن لباس مناسب بیرون کنید. در عوض سعی کنید انرژی خود را برای موضوعات مهم تر مانند بستن کمربند ایمنی در خودرو و یا خوابیدن در اتاق خودش نگه دارید!
قدم پنجم
پیش از آن که کودکتان با خواسته شما مخالفت کند ذهن او را به موضوع دیگری متمرکز کنید. به طور مثال اگر کودک با کوبیدن بر روی اشیا سر و صدای زیادی ایجاد می‌کند و از تذکر دادن شما عصبانی می‌شود بهتر است به جای تذکر دادن کتاب و یا پازلی را به او نشان دهید و از او بخواهید که به اتفاق همدیگر بر روی آن کار کنید.
قدم ششم
کودک را به خاطر رفتارهای خوبش تحسین و تشویق کنید. کودکان لجباز ممکن است به ایرادگیری مداوم از سوی والدینشان عادت کنند و در نتیجه تذکرات پدر و مادر دیگر در آن ها موثر واقع نشود. اما حمایت والدین از رفتارهای شایسته کودکان در آن ها ایجاد انگیزه می‌کند تا همواره به خوبی رفتار کنند.
قدم هفتم
هنگامی که رفتار بدی از کودک سر می زند او را به اتاق ساکت و آرامی هدایت کنید و قاطعانه به او توضیح دهید که کاری که انجام داده نادرست بوده است. سپس برای او مدت زمانی را تعیین کنید که در اتاق بماند و به کار خود فکر کند. این مدت زمان باید بر اساس سن کودک تعیین شود. به طور مثال برای یک کودک 4 ساله این مدت زمان باید 4 دقیقه باشد.
سوالات متداول
علت لجبازی کودکان چیست؟
دانستن دلیل لجبازی کودکان راه درمان را ساده تر می کند. این علت ها در سنین مختلف متفاوت است. برخی از این علت ها شامل: خستگی، گرسنگی یا تشنگی، جلب توجه، تربیت غلط والدین (که خود چندین شاخه دارد) ،کم خوابی، مشکلات ژنتیکی و یا اختلالات روانی مانند بیش فعالی می تواند باشد.
اوج لجبازی کودک در چه سنی است؟
به طور کلی کودکان از یک سالگی شروع به لجبازی می کنند و تا 3 سالگی این روند به اوج خود می رسد و تا پیش دبستانی نیز ادامه دارد که کمی طبیعی است و بعد از سن دبستان اگر کاهش نیابد و ادامه دار باشد بسیار نگران کننده خواهد بود.
ممنون استفاده کردم
مطالب بسیار عالی بود. خیلی سپاسگزارم
نظر لطفتونه