اخم کردن صورت، پلک زدن مکرر چشم، صدا زدن کنترل نشده، سر زدن ناگهانی برخی از علائم تیک عصبی هستند که ممکن است والدین را متوجه آن ناراحت کنند. ممکن است والدین از دیدن چنین صداها یا حرکات غیرمنتظره ای توسط فرزندشان شوکه شوند. همچنین کودکی که با چنین چیزهای غیرقابل کنترلی روبرو می شود ممکن است دچار مشکلات زیادی شود.
در چنین مواقعی، شما به عنوان والدین شروع به تنش غیرضروری می کنید. تیک ها در بیشتر مواقع آنقدر جدی نیستند. آنها کاملاً رایج شده اند و در بسیاری از کودکان، در عرض یک سال برای همیشه ناپدید می شوند.
خیلی زود شروع به وحشت نکنید. اگر خیلی شما را آزار می دهد، با یک متخصص صحبت کنید. سلامت روان خود را هم خراب نکنید. به یاد داشته باشید، یک پدر و مادر آرام این مسائل را به روشی بسیار بهتر حل می کند! برای کمک به شما، ما این نوشته را تنظیم کرده‌ایم تا دلایل، تشخیص، درمان و نحوه تغییر سبک زندگی خود را برای کودک مبتلا به تیک بدانید.
فهرست محتوا
تیک عصبی چیست؟
تیک ها به صورت صداهای کوتاه، غیرارادی، کلیشه ای یا حرکات ماهیچه ای تعریف می شوند. باعث ایجاد حرکات ناگهانی و دشوار برای کنترل بدن می شود. اینها تکراری هستند و برای مدت زمان مشخصی دوام می آورند. اینها در دوران کودکی شایع هستند و معمولاً در حدود 5 سالگی ظاهر می شوند. به ندرت ممکن است در بزرگسالی شروع شود.
شدت این بیماری از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. تیک ها عموماً خیلی جدی نیستند و شدت آن با گذشت زمان عادی می شود. مشخص شده است که شدت تیک در 11-12 سالگی به اوج خود می رسد و در دوران نوجوانی کاهش می یابد. به طور کلی، پس از آن ناپدید می شود، اما در چند مورد، ممکن است دوباره در بزرگسالی ظاهر شود. کودکانی که از تیک رنج می برند از برخی بیماری های همراه نیز رنج می برند.
شاید تیک ها چندان جدی نباشند، اما زمانی که فعالیت های روزمره شما را مختل کند، ممکن است شما را ناامید کند. بیایید اکنون با این بیماری به طور عمیق آشنا شویم!
انواع تیک در کودکان
تیک ها به طور کلی به دو دسته موتوری یا آوایی و ساده یا پیچیده طبقه بندی می شوند. انواع تیک عصبی در کودکان شامل موارد زیر می‌شود:
تیک های حرکتی: تیک هایی که بر حرکت بدن شما تأثیر می گذارند، تیک های حرکتی نامیده می شوند.
تیک های آوازی یا آوازی: صدای غیر ارادی که از دهان، بینی یا گلو تولید می شود. به آنها تیک های صوتی یا کلامی نیز می گویند.
تیک‌های حرکتی ساده: حرکات کوتاه، بی‌معنا و غیرارادی هستند که فقط یک گروه از ماهیچه‌ها را درگیر می‌کنند مانند تکان دادن سر، پلک زدن چشم، یا بالا انداختن شانه‌ها.
تیک‌های صوتی ساده: این تیک‌های صوتی می‌تواند هر نویز یا صدایی باشد، با تیک‌های صوتی معمولی مانند بو کردن، پاک کردن گلو یا غرغر کردن.
تیک های موتور پیچیده: این تیک ها برای مدت طولانی تری باقی می مانند و ظاهری هدفمند دارند. آنها خوشه های حرکتی دارند و هماهنگ به نظر می رسند.
تیک‌های آوایی پیچیده: برخی از نمونه‌های آن عبارتند از «تکرار کلماتی که شخص دیگری گفته است» و «تکرار چیزهایی که قبلاً گفته شده است.» در موارد شدیدتر، الگوی تنفس تغییر می‌کند و منجر به تیک‌های تنفسی کودک می‌شود.
چند نمونه از تیک ها عبارتند از:
- کوبیدن یا تکان دادن سر
- چین و چروک، پلک زدن بینی یا گریم کردن
- دست زدن به افراد یا چیزهایشان
- کلیک کردن روی انگشتان
- بوییدن، غرغر کردن، یا سرفه کردن
- تکرار یک عبارت یا صدا
چه چیزی باعث ایجاد تیک در کودکان می شود
هیچ دلیل خاصی برای تیک در کودکان وجود ندارد. عوامل متعددی در ایجاد تیک نقش دارند. به گفته محققان، ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و محیطی می تواند باعث ایجاد تیک در کودک شود. در زیر برخی از عوامل شناخته شده وجود دارد که ممکن است در ایجاد تیک نقش داشته باشند:
عوامل محیطی مانند تماس با مواد شیمیایی، به ویژه آنهایی که در محصولات پاک کننده، آلرژن ها و غیره یافت می شوند، ممکن است باعث ایجاد تیک شوند. یک صحنه خشونت آمیز در یک بازی ویدیویی یا فیلم نیز می تواند باعث ایجاد تیک شود.
برخی از محققان همچنین معتقدند که تیک ها می توانند ژنتیکی باشند.
برخی از محققان همچنین می گویند که می تواند باعث ایجاد ناهنجاری های مغزی یا انتقال دهنده های عصبی و ایجاد تیک های عصبی در کودکان شود.
برخی بیماری های همراه نیز می توانند باعث ایجاد تیک شوند. اینها سموم بدن، سکته مغزی، جراحی، ضربه به سر یا عفونت هستند.
برخی از بیماری‌های نورودژنراتیو مانند نوروآکانتوسیتوز، بیماری هانتینگتون و کروتسفلد جاکوب نیز می‌توانند منجر به ایجاد تیک در کودکان شوند.
برخی از عوامل دیگر که باعث ایجاد سندرم تیک در کودکان می شوند عبارتند از:
- عوارض حین زایمان
- وزن کم هنگام تولد
- سیگار کشیدن یا مصرف الکل در دوران بارداری توسط مادر
- این کودک از عفونت استرپتوکوک همولیتیک گروه A (استرپتوکوک) رنج می برد
نشانه ها و علائم تیک در کودکان
تیک ها صداها یا حرکاتی هستند که توسط کودک قابل کنترل نیستند.
علائم تیک حرکتی عبارتند از:
- اخم کردن
- چشمک زدن
- لب گاز گرفتن
- شانه های بالا انداختن
برخی از تیک های صوتی عبارتند از:
- زمزمه کردن
- بو کشیدن
- پاکسازی گلو
- خرخر کردن
- صدای جیغ دادن
تعداد کمی از کودکان قبل از تیک احساس ناراحتی می کنند. این به عنوان “نیاز اولیه” نامیده می شود و درست پس از پایان تیک تسکین می یابد.
تشخیص تیک در کودکان
تشخیص تیک می تواند دشوار باشد. به این دلیل است که برخی از علائم آن، مانند پاک شدن گلو یا تکان دادن بینی، طبیعی به نظر می رسند. یا در غیر این صورت چنین علائمی نیز می تواند به دلیل یک واکنش آلرژیک رخ دهد. بنابراین برای تیک ها باید یک تشخیص جامع فیزیکی و عصبی وجود داشته باشد. پس از آن، پزشک باید تاریخچه کامل پزشکی کودک را مطالعه کند تا علت تیک ها را مشخص کند.
تشخیص تیک شامل مراحل زیر است:
- تعیین تظاهرات علائم تیک. در حالت ایده آل، سن کودک برای شروع تیک باید کمتر از 18 باشد.
- شدت تیک
- مدت زمان برای تیک ها اتفاق می افتد
- نوع تیک ها
در اینجا نحوه تشخیص و توضیح نوع توضیح داده شده است. اگر کودک تیک های حرکتی یا صوتی کوتاه مدت برای یک ماه اما کمتر از یک سال داشته باشد، به آن سندرم تیک گذرا می گویند. اگر تیک‌های حرکتی یا صوتی شما طولانی باشد و بیش از یک سال است که آنها را تجربه کرده‌اید، تیک اختلال تیک مزمن نامیده می‌شود.
سندرم تورت یک اختلال سیستم عصبی است که شامل تیک می شود. این تداوم تیک های صوتی و حرکتی برای بیش از یک سال است.
درمان تیک ها
به طور کلی، تیک ها تا زمانی که فعالیت های روزانه کودک را تحت تاثیر قرار ندهند، نیازی به درمان ندارند. همچنین اگر تیک ها شدید شوند نیاز به درمان دارند. گزینه های درمانی عبارتند از:
1. درمان بیماری زمینه ای
اگر در تشخیص، به نظر می رسد که یک بیماری زمینه ای مسئول تیک است. سپس درمان آن عارضه منجر به از بین رفتن تیک ها می شود. تعداد کمی از داروهای هومیوپاتی روی تیک ها موثر هستند. اما اگر ماشه شناسایی شود و حذف شود یا حداقل به حداقل برسد، عالی خواهد بود.
2. درمان شناختی رفتاری
این بهترین راه برای درمان یک مورد تیک تایید شده است. ابتدا پزشک متوجه احساسی می شود که باعث ایجاد تیک می شود. هنگامی که احساس محرک شناسایی شد، پزشک مغز کودک را آموزش می دهد تا واکنش حرکتی کمتر آشکار را بیاموزد. به آن آموزش تغییر عادت می گویند.
به عنوان مثال، اگر کودک تیک‌های صورتش مانند اخم کردن یا پلک زدن را تجربه کند، پزشک او را وادار می‌کند آن را نفهمد. و به جای آن از کودک بخواهید نفس عمیق بکشد یا چشمانش را برای چند ثانیه ببندد. این تکنیک ها به نوبه خود کودک را آرام می کند. احتمالاً ممکن است باعث کاهش تیک در کودکان شود.
3. درمان تیک با دارو
گاهی اوقات بهترین راه حل برای درمان تیک، دارو است. بسته به علت تیک، پزشک ممکن است داروهایی مانند:
داروهای ضد روان پریشی یا نورولپتیک ها مانند ریسپریدون، پیموزاید و آریپیپرازول، اولین داروی مورد استفاده برای درمان تیک در کودکان هستند. این داروها مواد شیمیایی کنترل کننده حرکات عضلانی را تغییر می دهند. با این حال، این داروها عوارض جانبی جدی مانند افزایش وزن، تاری دید، خشکی دهان و یبوست دارند.
سم بوتولینوم ماهیچه های خاصی را شل می کند و منجر به پیشگیری از تیک می شود. اما اثر آن تا سه ماه باقی می ماند.
داروی دیگری که تولید مواد شیمیایی در مغز را تغییر می دهد و دفعات و شدت تیک ها را کاهش می دهد کلونازپام است.
کلونیدین همچنین علائم تیک را کاهش می دهد.
توجه: همه این داروها دارای عوارض جانبی هستند. همیشه قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.
درمان خانگی تیک در کودک
اغلب، شروع ناگهانی تیک در کودکان را می توان بدون درمان یا دارو مدیریت کرد. همیشه به یاد داشته باشید که کودک تظاهر به تیک نمی کند. تیک ها حرکات عضلانی یا صداهای غیر ارادی هستند. اگر به عنوان والدین، مصرف آن را به طور معمول شروع کنید، مشکل به خودی خود به حداقل می رسد. کودک همچنین برای مبارزه با آن اعتماد به نفس پیدا می کند. در صورتی که شروع به واکنش بیش از حد یا عصبانی شدن در مورد آن کنید، ممکن است وضعیت بدتر شود.
در اینجا چند نکته وجود دارد که به مقابله با تیک در خانه کمک می کند:
- شایع ترین محرک های تیک اضطراب و استرس هستند. می توانید سعی کنید کودک را در محیطی بدون استرس نگه دارید.
- ده ساعت خواب برای کودکان مبتلا به تیک توصیه می شود. کاری کنید که شب ها به خوبی استراحت کنند.
- گاهی اوقات تیک ها به دلیل حساسیت غذایی ایجاد می شوند. در چنین شرایطی، کودک خود را برای آلرژی غذایی آزمایش کنید. در مورد آن با دکتر صحبت کنید.
- از غذاهایی با طعم، رنگ یا مواد نگهدارنده مصنوعی خودداری کنید. از محصولات لبنی، شربت ذرت و غذاهای فرآوری شده خودداری کنید. به رژیم غذایی بدون گلوتن بروید و به دنبال تفاوت باشید.
- اگر تیک ها خیلی جدی نیستند، لطفاً آنها را نادیده بگیرید. استرس را بی جهت نگیرید و به کودک نیز بدهید.
- تیک ها برای کودک شرم آور هستند. به مشاوره فرزندتان برای سلامت روان ادامه دهید.
- ارتباط مشخصی بین سندرم تیک و ADHD وجود دارد. یک مطالعه نشان می دهد که اکثر بیماران ADHD از کمبود منیزیم رنج می برند. بنابراین، به کودک خود غذای غنی از منیزیم بدهید.
- همچنین می توانید سعی کنید مقداری مکمل منیزیم به کودک بدهید.
تیک ها چگونه با سندرم تورت مرتبط هستند؟
در چند مورد، سندرم تورت به اشتباه به عنوان یک تیک مزمن شناخته می شود. اما شدیدتر از تیک مزمن است. به این دلیل است که کودکان مبتلا به سندرم تورت هم تیک های صوتی و هم حرکتی را تجربه می کنند.
کودکی که از این سندرم رنج می برد، گاهی اوقات چندین تیک در یک زمان اتفاق می افتد. این تیک ها ممکن است در طول روز اجرا شوند. تنها خوبی در اینجا این است که اگر فرد کاملاً روی کار متمرکز باشد یا در حال استراحت باشد، ممکن است تیک اصلا اتفاق نیفتد. همچنین شدت این سندرم به طور کلی در طول زمان تغییر می کند. فرکانس تیک ممکن است کاهش یابد، اما شدت ممکن است افزایش یابد. در بسیاری از افراد مشاهده شده است که وضعیت بیمار با افزایش سن بهبود می یابد.
سندرم تورت اغلب با شرایط دیگری مانند OCD، ADHD یا مشکلات یادگیری مرتبط است. معمولاً در کودکان بین گروه سنی 5 تا 18 سال شروع می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
متداول ترین سوال والدینی که فرزندانشان از تیک رنج می برند این است:
چه زمانی نگران تیک های دوران کودکی باشیم؟ با حضور کودک در خانه، مراجعه به پزشک اطفال بسیار مکرر است. ممکن است یک آنفولانزای معمولی یا یک واکسیناسیون معمول باشد، اما شما اغلب به پزشک اطفال مراجعه می کنید. بنابراین، اگر برخی از تیک‌ها را در کودک خود پیش‌بینی کنید، صحبت با پزشکتان ضرری ندارد!
به یاد داشته باشید که تیک ها خیلی جدی نیستند. اگر تیک ها خفیف هستند و هیچ آسیبی ایجاد نمی کنند، لازم نیست در مورد آن ها زحمت بکشید. گاهی اوقات، تیک ها ممکن است به طور کامل ناپدید شوند.
هنگامی که تیک ها نیاز به مشاوره با پزشک دارند:
- باعث مسائل اجتماعی یا عاطفی مانند قلدری، خجالت یا انزوای اجتماعی شود
- تبدیل به یک رابطه عادی و بسیار شدید
- باعث ایجاد برخی تغییرات فیزیکی شود. به این دلیل است که یک وضعیت روحی بد شروع به ایجاد علائم فیزیکی مانند درد معده، سردرد و خواب آلودگی می کند.
شروع به ایجاد تغییرات رفتاری و شخصیتی در کودک خود کنید. ظاهراً فرزند شما قبلاً یک حیوان اجتماعی بود و اکنون به طور ناگهانی محفوظ شده است. - در فعالیت های روزمره دخالت کنید
- باعث ناراحتی یا درد می شود مانند صدمه زدن تصادفی به خود
- با افسردگی مفرط، عصبانیت یا خودآزاری همراه باشید
تیک ها معمولا خفیف هستند و به راحتی در خانه درمان می شوند. به یاد داشته باشید، اگر کودک شما را آزار نمی دهد، نباید شما را نیز آزار دهد. کودکان مبتلا به تیک تمایل دارند که مانند کودکان عادی با آنها رفتار شود. سعی کنید این کار را انجام دهید. در مقابل آنها عادی باشید. بیش از حد واکنش نشان ندهید. این بچه‌ها کاملاً عادی هستند و می‌توانند کارهای عادی را مانند هر بچه‌ی هم سن و سال خود انجام دهند. تیک ها آنها را باهوش نمی کند. یک محیط مثبت، سبک زندگی خوب و رژیم غذایی سالم می تواند کودک را آرام و سالم نگه دارد و نیازهای درمانی را به حداقل برساند. به الگوهای زمانی که تیک رخ می دهد توجه داشته باشید. این ممکن است به پزشک کمک کند تا موارد را فقط در صورت نیاز تشخیص دهد!
