آمبلیوپی، که معمولا به عنوان تنبلی چشم شناخته می شود، یک وضعیت بینایی عصبی در کودکان است که به طور معمول قبل از هشت سالگی کودک ایجاد می شود. تنبلی چشم زمانی اتفاق می افتد که یک چشم قادر به بینایی طبیعی نباشد. این بیماری باعث تاری دید در چشم آسیب دیده، درک ضعیف از عمق دید و مشکلات خواندن می شود. درمان تنبلی چشم کودک باید قبل از 7 تا 10 سالگی انجام شود و بعد از این سن مراحل درمانی ممکن است دیگر کارساز نباشد. در ادامه این مطلب به برسی کلی تنبلی چشم در کودکان خواهیم پرداخت و راه هایی کاربری را جهت درمان و پیشگیری معرفی خواهیم کرد.
فهرست محتوا
علت تنبلی چشم در کودکان
تنبلی چشم سه علت اصلی دارد:
استرابیسم: زمانی رخ می دهد که چشم های کودک در یک راستا (مستقیم) نباشد. چشم ها با هم کار نمی کنند این باعث می شود مغز یک چشم را نادیده بگیرد.
عیب انکساری یا نیاز به عینک. اگر یک چشم نسبت به چشم دیگر نیاز بیشتری به عینک داشته باشد، کودکان به ویژه در معرض خطر هستند.
شرایطی که باعث ضعف بینایی در یک چشم می شود، مانند آب مروارید یا افتادگی پلک (پتوز)، که مغز را وادار می کند تا تصاویر تاری که توسط آن چشم دیده می شود را نادیده بگیرد.
عوامل دیگری می تواند کودک را در معرض خطر بیشتر آمبلیوپی قرار دهد، از جمله:
- سابقه خانوادگی آمبلیوپی
- نارس بودن
- تاخیر رشد
- اختلالات جمجمه و صورت
برخی شرایط ژنتیکی مانند سندرم داون ، سندرم حذف 22q، سندرم ویلیامز و سندرم نونان نیز در تنبلی چشم کودک تاثیر گذار است.
علائم تنبلی چشم در کودکان
علائم آمبلیوپی می تواند در کودکان متفاوت باشد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چروکیدگی در یک یا هر دو چشم
- مالیدن یک چشم (نه فقط در هنگام خستگی)
- اشیاء را نزدیک چشم نگه دارید تا آنها را ببینید
- انحراف چشم یا دید ضربدری (استرابیسم)
توجه به این نکته مهم است که برخی از کودکان هیچ علامتی از تنبلی چشم ندارند. چشم قوی کودک – و مغز او – می تواند چشم ضعیف تر را جبران کند و به نظر برسد که کودک بینایی خوبی دارد.
آزمایش و تشخیص
غربالگری بینایی بهترین راه برای تشخیص وجود تنبلی چشم در کودکان یا عوامل خطر برای ایجاد آمبلیوپی است. غربالگری عکس، نوعی غربالگری بینایی است که از یک دوربین مخصوص برای تعیین میزان دید کودک استفاده می کند، معمولا آزمایش بینایی در مطب پزشکان اطفال یا مدارس انجام می شود.
درمان تنبلی چشم در کودکان
به گفته ی پزشکان سن کودک هر چقدر کمتر باشد، مراحل درمان آسان تر خواهد بود. پس از ۸ سالگی احتمال درمان کمتر می شود و مراحل درمان نیز سخت تر و دشوارتر خواهد شد.
- هر چشمی را تا جایی که می تواند خوب ببیند، که اغلب شامل وادار کردن مغز به استفاده از چشم “ضعیف” است.
- مغز را مجبور کنید از سیگنال های هر دو چشم استفاده کند.
- کاری کنید که هر دو چشم با هم کار کنند.
تنبلی چشم معمولا با بستن یک چشم برای جلوگیری از انجام تمام کارها درمان می شود. مغز می تواند یاد بگیرد که سیگنال های چشمی که نادیده گرفته می شوند را بپذیرد. به تدریج، بینایی در این چشم ممکن است بهبود یابد.
درمان های رایج عبارتند از:
استفاده از چشم بند
با مسدود شدن این چشم، مغز مجبور می شود با چشمی که نادیده می گیرد شروع به کار کند. این وصله باید در حالی که کودک شما بیدار است پوشیده شود. ممکن است کودک شما از پوشیدن وصله خوشش نیاید. اما به یاد داشته باشید که درمان تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که کودک شما این پچ را هر چند دفعه که توصیه شده استفاده کند.
قطره چشمی دارویی آتروپین
این قطره در چشم ریخته می شود و نزدیک بینی را در آن چشم تار می کند. این به چشمی که نادیده گرفته می شود اجازه می دهد تا شروع به کار با مغز کند. قطره های چشمی ممکن است برای کودکان خاصی که دوست ندارند چشم بند بپوشند، گزینه ی مناسبی باشد.
استفاده از عینک
عینک می تواند به رفع مشکلات تمرکز در بینایی کمک کند. همچنین برای تاری دید نیز تجویز میشود. عینک مغز را مجبور می کند تا چشم تنبل را مجبور به فعالیت کند. در برخی موارد، بینایی یک چشم با چسباندن یک قطعه یا فیلتر به داخل عدسی عینک مسدود می شود. با بهبود بینایی، کودک دیگر نیازی به عینک نخواهد داشت.
مراقبت های بعد از درمان
هنگامی که آمبلیوپی بهبود یافت، ممکن است به درمان هایی جهت پیشگیری نیاز باشد. درمان نگهداری شامل استفاده مداوم از عینک و یا استفاده از چشم بند برای مدت زمان کوتاهی در طول روز نسبت به دوره درمان است.
این مقاله نیز ممکن است برایتان مفید باشد: درمان عفونت گوش در کودکان
سخن پایانی
تنبلی چشم در کودکان می تواند باعث نابینایی شود، اما خوشبختانه برگشت پذیرترین علت نابینایی است. تا زمانی که کودکان و خانواده ها به برنامه درمانی پایبند باشند، درمان بسیار موفق خواهد بود.
